Prošlost iščezlih civilizacija u (naroda) na području Kaknja u dva neolitska naselja
Na mnogim arheološkim nalazištima vidljive su ruševine, no neka su skrivena, zatrpana ispod površine tla.
Danas se upotrebljavaju napredne tehnike kako bi se pronašli zakopani ostatci I prepoznala područja koja vjerovatno čuvaju to neprocjenjivo “skriveno blago”.
Pogled iz ptičije perspektive je najupečatljiviji, tako nalazišta koja su odavno nevidljiva sa zemlje često postaju uočljiva na fotografijama snimljenim iz zraka. Zračne fotografije otkrivaju izbočine I udubine, blage razlike u boji ili sastavu tla, kao I razlike u vegetaciji.
Takvo je krajem pedesetih godina, otkriveno i nalazište u selu Obre kod Kaknja, poznato po arheološkim istraživanjima, koja su dala niz značajnih podataka za upoznavanje neolita na području centralne Bosne ali I jugoistočne Evrope.
Od 1963-1965 izvršena je prva etapa istraživanja I ispitivanja terena, te popularna manja sondažna prekopavanja. Druga faza je pokrenuta 1967, 1968 a nakon pauze od jedne 12 mjeseci I 1970.godine.
Ova sistemska ispitivanja vršena su između Sekcije za indoevropske studije Univerziteta Kalifornije (Los Anđeles) I Zemaljskog muzeja BiH a sve u korist jedne opsežne naučne saradnje. Na ovim lokalitetima otkrivena su dva neolitska naselja, odnosno nalazišta. Jedno je na lokalitetu Raskršće, (Obre I) koji pripada starijem I srednjem neolitu a lokalitet (Obre II), Gornje polje, predstavlja izgled butmirske kulture, koja se postepeno razvijala u doba mladog neolita. Neolitsko naselje na ovom lokalitetu, prema tadašnjim spisima istraživača je bilo dugotrajno.
Čitavo selo bilo je površine od 180×120 metara, od čega je istražen samo petnaesti dio lokacije. Upoređivanjem lokaliteta, istraživački tim je ovaj lokalitet uporedio sa istraživanjima u Butmiru. Tako u Obrima nisu pronađeni tragovi zemunica, nego tragovi I dokazi nadzemnih kuća koje su bile građene od ilovače, kamena I drveta.
Kuće na lokalitetu Obre II građene su jedna uz drugu, u redovima I izgledale su kao tip zbijenog sela u kome su se pronašla posebna mjesta (kremništa, žrvajišta) za izradu pečenog glinenog posuđa, te je otkriven prostor koji podsjeća na mjesta okupljanja ili trg. U tim kućama nađeno je dosta žitarica, životinjskih kostiju.
Na tu otkrivenu sliku, očigledno je prema mišljenju arheologa, kako se navodi, bilo razvijeno stočarstvo, naročito krupne stoke dok je lov igrao sporednu ulogu u razvijanju naselja. Uz kameno oruđe I oružje, bilo je dosta I koštanih predmeta kao što su: šila, bodeži, čekići, kašike, čak I udice. Od nakita su nađeni privjesci I dijelovi narukvica od morskih školjki, ukrasne igle od kosti, od keramike itd.
Keramika je bila raznovrsna I dekorativna. Specifičan je I duhovni život koji je imao značaj za ovaj dio iskopanog naselja. Pronađeno je I šesnaest kamenih sjekira koje su bile poredane uz koje su bila poredana dva kamena noža, tri koštana šila I dva okrugla privjeska od pečene zemlje sa rupama u sredini. Budući da u blizini nije bilo niti kuća niti bilo šta drugo, istraživači su zaključili da se radi o nekom kultnom mjestu.
Tu se palila I vatra, te je postojala I jedna ploča od pečene gline obojena crvenom bojom koja ima simbolično značenje jer se nalazila I na dijelovima predmeta, podsjeća na krv pa se smatra simbolom života. U centralnom dijelu naselja pronađeno je jedanaest dječijih kostura, pretežno novorođenčadima.
Slične iskopine ovima, vezane su za lokacije Jadrana I u zoni Mediterana gdje je zaključeno da se radi o posebnom žrtvovanju djece čijim ritualnom se željela steći naklonost nadprirodnih sila u koje sun a taj način vjerovali ljudi mlađeg neolitskog doba. Stanovnici ovog naselja su ostavili za sobom tragove, koji ukazuju da su bili zemljoradnici I stočari, te je zanjih plodnost zemlje I stoke imala prvobitni značaj.
A poznato je da su primitivne zajednice pribjegavale ljudskim žrtvama s ciljem da se suzbije djelovanje demonskih snaga na zemlju, ljude I životinje.
Hamid Hadžić/ kakanjinfo
